Αλλαγή σκηνικού στις συναλλακτικές συνήθειες

Αλλάζουν πλέον οι συναλλακτικές συνήθειες και η συμπεριφορά των Ελλήνων φορολογουμένων και καταναλωτών, καθώς από την Κυριακή 1 Ιανουαρίου το αφορολόγητο όριο (αρχής γενομένης για το έτος 2017) συνδέεται υποχρεωτικά με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές και το πλαστικό χρήμα.

 Με βάση το εισόδημα που θα δηλώνεται θα προκύπτει και το ελάχιστο εκείνο μέρος των δαπανών που θα απαιτείται για το “χτίσιμο” του αφορολόγητου ορίου. Σε περίπτωση που οι φορολογούμενοι δεν θα συγκεντρώσουν το ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό αποδείξεων, το οποίο θα υπολογίζεται με βάση το εισόδημά τους, θα χάσουν το αφορολόγητο όριο και θα κληθούν να πληρώσουν επιπλέον φόρο. 

Μία ακόμη μεταβολή που επέρχεται την καινούργια χρονιά είναι και η μείωση στο ένα τρίτο του προηγούμενου ορίου των συναλλαγών έως του οποίου επιτρέπεται να διενεργούνται με μετρητά για τα φυσικά πρόσωπα, αφού αυτό μειώνεται, από τα 1.500 ευρώ που ίσχυε έως το περασμένο Σάββατο, στα 500 ευρώ. 

Παρότι η προβλεπόμενη υπουργική απόφαση, που θα καθορίζει τις αποδείξεις που θα «μετράνε» για την εφορία, δεν έχει ακόμη εκδοθεί, πληροφορίες αναφέρουν ότι θα ισχύουν οι περισσότερες. Εκτός από τα ενοίκια και τις δόσεις των στεγαστικών δανείων, το πιθανότερο είναι να αναγνωρίζονται όλες οι υπόλοιπες δαπάνες. 

Ειδικότερα οι φορολογούμενοι θα πρέπει από φέτος να πραγματοποιούν τις αγορές στις οποίες προβαίνουν, αλλά και γενικότερα τις πληρωμές τους, μέσω πλαστικού χρήματος (είτε πιστωτικών καρτών είτε χρεωστικών) ή άλλων ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Το δε ύψος των ελάχιστων απαιτούμενων αυτών δαπανών θα προσδιορίζεται με βάση το ύψος του δηλωθέντος εισοδήματος του φορολογούμενου. 

Έτσι οι δαπάνες για τις αγορές που θα πρέπει να πραγματοποιούνται με τη χρήση πλαστικού χρήματος, ώστε να «χτίζεται» στη συνέχεια και το αφορολόγητο όριο του φορολογούμενου, θα πρέπει να ανέρχονται σε ποσοστό τουλάχιστον στο 10% του δηλωθέντος εισοδήματος για όσους έχουν εισόδημα έως και 10.000 ευρώ. Αντίστοιχα θα πρέπει να ανέρχονται κατ’ ελάχιστον σε ποσοστό 15% για το κλιμάκιο του εισοδήματος που κυμαίνεται από τις 10.001 ευρώ έως και τις 30.000 ευρώ και σε ποσοστό τουλάχιστον ίσο με 20% για το υπερβάλλον των 30.001 ευρώ τμήμα του εισοδήματος του φορολογουμένου. 

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ένας μισθωτός ο οποίος διαθέτει εισόδημα 10.000 ευρώ θα πρέπει, προκειμένου να δικαιούται αφορολόγητο ποσό, να πραγματοποιήσει κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους με τη χρήση είτε πλαστικού χρήματος είτε ηλεκτρονικού δαπάνες ανερχόμενες στο ύψος τουλάχιστον των 1.000 ευρώ. Αντίστοιχα, προκειμένου για ετήσιο εισόδημα ύψους 15.000 ευρώ, οι ελάχιστες απαιτούμενες δαπάνες μέσω πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών ή ηλεκτρονικού χρήματος, θα πρέπει να ανέρχονται τουλάχιστον σε 1.750 ευρώ. 

Προκειμένου για εισόδημα το οποίο ανέρχεται σε 20.000 ευρώ, το όριο των ελάχιστων απαιτούμενων δαπανών μέσω καρτών θα πρέπει να ανέρχεται κατ’ ελάχιστον στα 2.500 ευρώ. Για εισόδημα το οποίο ανέρχεται στα 30.000 ευρώ, θα απαιτηθεί για το “χτίσιμο” του αφορολογήτου ορίου να έχουν πραγματοποιηθεί από τον φορολογούμενο δαπάνες πραγματοποιηθείσες με άυλο χρήμα ύψους τουλάχιστον 4.000 ευρώ. 

Για εισόδημα το οποίο είναι ύψους 50.000 ευρώ, οι ελάχιστες πραγματοποιηθείσες δαπάνες θα πρέπει να ανέρχονται τουλάχιστον στο ύψος των 8.000 ευρώ. Για εισόδημα το οποίο ανέρχεται στο ύψος των 80.000 ευρώ οι ελάχιστες απαιτούμενες δαπάνες που θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί με πλαστικό ή με ηλεκτρονικό χρήμα δεν θα μπορούν να υπολείπονται των 14.000 ευρώ.

Οι δαπάνες που αναγνωρίζονται

Όσον αφορά τις δαπάνες εκείνες που θα μπορούν να αναγνωρίζονται από την εφορία, αυτές σύμφωνα με πληροφορίες θα είναι οι εξής:
* Τα είδη διατροφής και τα προϊόντα σούπερ μάρκετ.
* Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές.
* Τα είδη ένδυσης και υπόδησης.
* Τα είδη οικιακού εξοπλισμού.
* Καύσιμα, τσιγάρα και ποτά.
Σημειώνεται πάντως ότι για το “χτίσμο” του αφορολογήτου δεν θα αναγνωρίζονται οι πληρωμές που θα πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι για τα ενοίκια που καταβάλλουν στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, καθώς και οι δόσεις των δανείων που καταβάλλουν στις τράπεζες. 
 
Προκειμένου να κατοχυρώσουν το αφορολόγητο όριο, θα αναγνωρίζεται από την εφορία και μια σειρά ακόμη παρεχομένων υπηρεσιών, εφόσον βεβαίως θα έχουν εξοφληθεί με άυλο χρήμα, όπως είναι:
* Όλων των ειδών τα καταστήματα εστίασης.
* Τα κομμωτήρια και τα ινστιτούτα αισθητικής.
* Τα γυμναστήρια και οι σχολές χορού.
* Τα συνεργεία επισκευής οχημάτων.
* Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι υδραυλικοί, οι ηλεκτρολόγοι, οι ελαιοχρωματιστές και οι μαραγκοί.
* Οι υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν οι δικηγόροι και οι λογιστές.
Απομένει ακόμη να συγκεκριμενοποιηθεί η συμπερίληψη στο μέτρο για το «χτίσιμο» του αφορολογήτου και των δαπανών για ηλεκτρικό ρεύμα, τηλεφωνία και ύδρευση.
Ειδικά όσον αφορά τις ιατρικές υπηρεσίες και τα φαρμακεία, οι μειώσεις φόρου θα συνεχίσουν να ισχύουν και για τη φετινή χρονιά, υπό την προϋπόθεση όμως ότι αυτές θα έχουν πληρωθεί με κάρτα ή μέσω τράπεζας. Προκειμένου δε οι δικαιούχοι φορολογούμενοι να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου η οποία κυμαίνεται μεταξύ των 1.900 και των 2.100 ευρώ θα πρέπει να έχουν δαπανήσει μέσα στη χρονιά ηλεκτρονικά τα εξής ποσοστά:
* Το 10% για τα ετήσια εισοδήματα έως τα 10.000 ευρώ.
* Το 15% για τα ετήσια εισοδήματα από τα 10.001 έως τα 30.000 ευρώ.
* Το 20% για τα ετήσια εισοδήματα πάνω από τα 30.000 ευρώ.
Στην περίπτωση κατά την οποία ένας φορολογούμενος δεν θα έχει συγκεντρώσει τις απαραίτητες για το “χτίσιμο” του αφορολογήτου ορίου αποδείξεις η διαφορά που θα απομένει θα έχει ποινή 22%.

Εξαιρέσεις

Η νομοθεσία, για πρακτικούς λόγους, προβλέπει και εξαιρέσεις. Συγκεκριμένα από το μέτρο θα εξαιρούνται οι φορολογούμενοι άνω των 70 ετών και τα άτομα με αναπηρία από 80% και άνω. Ωστόσο και αυτοί οι φορολογούμενοι θα πρέπει να εμφανίσουν δαπάνες με χάρτινες αποδείξεις ανάλογα με το ύψος του εισοδήματός τους για να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου.
Επίσης εξαιρούνται από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικών ηλεκτρονικών συναλλαγών οι υπάλληλοι του υπουργείου Εξωτερικών, οι στρατιωτικοί εφόσον υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ε.Ε., καθώς και όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικό κατάστημα ή είναι φυλακισμένοι.

Μετρητά έως 500 ευρώ

Εξάλλου, από την περασμένη Κυριακή 1 Ιανουαρίου, δεν επιτρέπεται η εξόφληση με μετρητά προκειμένου για συναλλαγές μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων οι οποίες είναι αξίας μεγαλύτερης των 500 ευρώ. Το ποσό αυτό είναι το ένα τρίτο των 1.500 ευρώ που ήταν το όριο έως και το Σάββατο 31 Δεκεμβρίου 2016.
Άλλο κίνητρο που προβλέπεται για πραγματοποίηση αγορών με πλαστικό χρήμα θα είναι και οι κληρώσεις που θα διεξάγει το υπουργείο Οικονομικών με βάση τους αριθμούς των αποδείξεων. Το πρόγραμμα δημοσίων κληρώσεων (λοταρία) θα βασίζεται στις συναλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί με τη χρήση με «πλαστικό χρήμα» για την αγορά αγαθών. Το συνολικό ποσό που θα κληρώνεται θα φθάνει έως και τα 12 εκατ. ευρώ ετησίως.